به گزارش روابط عمومی سازمان سرمایه گذاری و کمک‌های اقتصادی و فنی ایران به نقل از خبرگزاری صدا و سیما در این برنامه با سوال محوری «آیا افزایش دو برابری سرمایه گذاری خارجی در کشورمان ما حاصل ورود سرمایه خارجی به ایران است یا حاصل آمار طرح‌ها و صدور مجوز فعالیت‌های تجارت خارجی است؟» اقدامات یکسال اخیر و برنامه آینده دولت در جلب سرمایهگذاری خارجی مورد نقد و بررسی قرار گرفت.
براین اساس ابتدا مجری با بیان اینکه رئیس کل سازمان سرمایه گذاری و کمک‌های اقتصادی و فنی ایران در جدیدترین گزارش خودش از افزایش دو برابری سرمایه گذاری خارجی در کشورمان در یک سال اخیر در مقایسه با یکسال پایانی دولت گذشته خبر داد از آقای براتی خواست درباره این افزایش توضیح دهد.
براتی: اول به سه نوع عدد اشاره کنم و اصلاحی که در این دوره اخیر رخ داده است، ما یک هیات سرمایه گذاری خارجی داریم که کار این هیات صدور مجوز است برای متقاضیان سرمایه گذاری در ایران، این صدور مجوز که انجام می‌شود یک عددی را تولید می‌کند که می‌شود مجوز‌هایی که صادر شده است، اما این مجوز‌ها یک بازه زمانی مهلت دارند که فعال شوند و بخشی ازآن سرمایه‌ای که ادعا بوده وارد کشور شود و آن پروژه شروع شود که مدتش شش ماه است آن‌هایی که می‌توانند در این بازه کارشان را شروع کنند مجوزهایشان معتبر می‌شود و آن‌هایی که این کار را انجام نمی‌دهند مجوزهایشان ابطال می‌شود لذا آن چیزی که اهمیت پیدا می‌کند مجوز‌های معتبر است.
براتی بابیان اینکه: حدود ۴ و هشت دهم میلیارد دلار جمع مبلغی است که شامل مجوز‌های معتبری است که صادر شده یعنی مجوز‌ها صادر شده و پروژه فعال شده است و آن مجوز‌های ابتدایی که صرفا مجوز‌های صادر شده است عدد بزرگتری است برای یک سال ابتدایی دولت سیزدهم بیش از ۹ میلیارد دلار است، اما آن میزان مجوز‌هایی که معتبر باقی ماندند و کارشان آغاز شده است ۴ و هشت دهم میلیارد دلار است و یک عدد سومی هم داریم عدد سرمایه جذب شده از محل این مجوز‌ها که می شود آن پولی که داخل کشور آمده یا بصورت نقد بوده یا بصورت تجهیزات، کالا‌های اولیه و ... پس آن چیزی که ما الان اعلام می‌کنیم مجوز‌های معتبر مجوز‌هایی است که کارش شروع شده و نشان دهنده اراده بازیگران اقتصادی و فعالان اقتصادی است.
براتی درباره عدد سوم گفت: عدد سوم مقداری محاسباتش سخت‌تر است، چون تمام آن عدد در اختیار یعنی از محل مجوز‌ها لزوما انجام نمی‌شود و دستگاه‌های دیگر هم درگیر هستند، آن عددی که ما داریم برای ثبتی که انجام شده از طریق مجوز‌ها تا مرداد ماه امسال ۵۵۷ میلیون دلار بوده، اما آن چیزی که ما امسال توجه کردیم و سعی کردیم اصلاح رویه آمار انجام شود و دلایلش را می‌گویم، چون تصمیم گیر در سطح بالا بسیار مهم است که اعداد واقعی در اختیارش باشد، در گذشته تمرکز روی آن عدد اولی بوده عدد صرفا مجوز‌هایی که صادر شده این مجوز‌ها برخی اش اصلا در پهنه زمین واقعیت ندارد و ابطال می‌شود و به مرحله عمل نرسیده بود در سال ۹۵ ما ۱۰ و دو دهم ملیارد دلار مجوز صادر کردیم، اما آن چیزی که بعنوان مجوز معتبر و فعال باقی مانده تنها یک و نیم میلیارد دلار بوده یعنی ۸ و ۷ دهم ملیارد دلار آن ابطال شده است.
معاون سازمان سرمایه گذاری و کمک‌های اقتصادی و فنی ایران در پاسخ به تاکید مجری: که آیا واقعا اینقدر عدد جذب شده است گفت: نه خدمتتان عرض کردم این مجوز‌های معتبر است یعنی مجوز صادر شده، فعالیت آغاز شده به آن میزانی که هیات سرمایه گذاری و آن دبیرخانه که سازمان سرمایه گذاری باشد این را معتبر تلقی کرده و، چون این طرح‌ها هرکدام زمان‌های مختلفی را می‌برد مثلا در حوزه نفتی شما طرح‌هایی دارید سه یا پنج سال زمان می‌برد که این طرح کامل انجام شود. براتی درباره کیفیت سرمایهگذاری گفت: این مسیری است که هم ورودی دارد و هم خروجی یعنی الان ما امسال طرح‌هایی که در سال گذشته مجوز گرفته امسال بخشی از آن وارد می‌شود و طرحایی که امسال مجوزش آمده در سال آینده بخشی اش صادر می‌شود؛ لذا آمار قسمت سوم محاسبه اش مقداری سخت‌تر است، اما آن چیزی که از نظر سیاست گذاری اهمیت دارد یعنی اهمیت بیشتری دارد، چون سیاست براساس آن باید تنظیم شود. وی در خصوص اینکه آیا کشورهای دیگر هم آمار جذب سرمایه را اعلام می‌کنند گفت: مختلف است بعضی کشور‌ها اصلا مجوز صادر نمی‌کنند یعنی فرمول جذب سرمایه خارجی شان متفاوت است بعضی کشور‌ها مثل ما هستند و بعضی کشور‌ها نه، مدلی که در کشور ما است به این صورت است و آن تغییری هم که ما رویش تمرکز کردیم و سعی کردیم واقعی کنیم این است که مجوز‌های معتبر را مبنا قرار دهیم و اعلام کنیم، مجوز‌هایی که ابطال می‌شود که الان فاصله اش هم فاصله قابل توجهی است یعنی بیش از ۹ میلیارد دلار تا حدود ۴ و هشت دهم میلیارد دلار، حدود ۴ میلیارد دلار است و شاید اعلامش برای ما شیرین‌تر باشد از نظر سازمانی، اما از نظر تصمیم گیر خطای محاسباتی ایجاد می‌کند.
اصلی‌ترین سرمایه گذاری در حوزه نفتی
براتی درباره اینکه چه کشور‌هایی و درچه طرح‌های سرمایه گذاری کردند گفت: بخش مهمی از پروژه‌هایی که درسال گذشته انجام شده در حوزه پروژه‌های نفتی است که در قالب قرارداد‌های آی پی سی انجام شده است که بخش مهم اش هم برای کشور روسیه است بعنوان کشور اول سرمایه فرست به ایران بوده که حوزه اصلی را شامل می‌شود.
معاون سازمان سرمایه گذاری و کمک‌های اقتصادی و فنی ایران با اشاره به تغییر رویکر دولت در خصوص جذب سرمایه گفت: اینکه ما امسال همین مجوز‌های معتبرمان دو برابر نسبت به سال انتهایی دولت قبل افزایش پیدا کرده، رشدش ناشی از چند اصلاح است که مهمترین آن اصلاح در رویکرد‌ها و راهبرد‌ها بوده و یک بخشی هم ناشی از اصلاح در سطح فنی و بحث مسائل عملیاتی و تسهیلاتی است که شکل گرفته است. وی افزود: نگاهی در کشورما حضور داشت که الان بخشی از آن ابهامات هم ناشی از آن رویکرد است که معتقدند بدون تغییر در بخش سیاست خارجی کشور خصوصا در حوزه مذاکرات، امکان ندارد که ما بتوانیم در حوزه مهم و سختی مانند حوزه سرمایه گذاری خارجی بتوانیم توفیق داشته باشیم لذا این نگاه باعث می‌شود که این ابهام شکل بگیرد که شاید این عدد، واقعی نباشد حتی مجوز‌هایی که صادر شده است.
براتی: نکته ما این است که اگر اتفاقا ما بحث مسائل و محدودیت‌های بین المللی که مهمترین آن بحث تحریم است را اگر واقعی نگاه کنیم و درست بشناسیم متوجه می‌شویم یک سری کشور‌ها از محل تحریم‌های ایران متضرر می‌شوند و یک سری کشور‌ها هم از تحریم‌هایی که علیه ایران اعمال شده را در آینده تهدید برای خودشان می‌دانند که آنهارا بعنوان کشورهای همسایه و همسو نامگذاری می‌کنیم یعنی کشور‌هایی از محل تحریم ایران متضرر می‌شوند و کشور‌هایی که این را تهدیدی برای آینده خودشان می‌دانند و لذا ما معتقدیم این را بعنوان مبنای نظری کاری که در یکسال گذشته اتفاق افتاده مدنظر قرار دادیم و جواب هم گرفتیم.
وی تاکید کرد ما اگر کشورهای همسو و همسایه را هدف واقعی تعاملات اقتصادی خارجی خودمان قرار دهیم حتما می‌توانیم منافع مشترکمان را از بالقوه به بالفعل تبدیل کنیم که اتفاقی که در یکسال گذشته افتاده این را به خوبی نشان می‌دهد.
براتی درخصوص ترکیب کشورهای سرمایه گذار گفت: من اشاره کنم که این منطق کشورهای همسو و همسایه از کجا ناشی شده، طبق قانون سال ۹۶ که قانون مقابله با فعالیت‌های ماجراجویانه آمریکا در منطقه است، وزارت اقتصاد مکلف به تدوین برنامه جامع مقابله با تحریم شد، این برنامه از طرف وزارت اقتصاد به سازمان سرمایه گذاری محول شده، چون سازمان سرمایه گذاری همزمان معاونت بین الملل وزارت اقتصاد هم است و از این منظر یک برنامه‌ای تدوین شده بعنوان برنامه جامع مقابله با تحریم، در این برنامه هدف و اصل مطلبی که دنبال می‌شود بحث دورکردن اقتصاد کشور از دایره اثرپذیری تحریم‌ها است که بر آن اساس خدمتتان توضیح دادم که ما کشورهای همسو و همسایه را بعنوان هدف تعیین کردیم براین اساس ما اولویت‌ها را مشخص کردیم کشورهای همسایه که مشخص هستند کشورهای همسو مانند روسیه، چین، هند و کشور‌هایی از این دست هستند که ما برنامه‌ها و توجهاتمان در سطح کلان راهبردی ناظر به افزایش تعاملات، توسعه زیرساخت‌های تعامل با این کشور‌ها است که در سال گذشته این کاملا خودش را نشان داد و کشور روسیه بعنوان اولین کشور سرمایه گذار در ایران تبدیل شد به یک عدد قابل توجه. این منطق ما در حال توسعه اش هستیم. وی درباره میزان سرمایه گذاری روسیه نیز گفت: وقتی شما نگاه راهبردی تان را اصلاح می‌کنید آن وقت یک سری پیگیری‌ها خیلی اهمیت پیدا می‌کند که ماحصل همین پی گیری‌ها و حل کردن یک سری مسائلی که خیلی بزرگ هم نیستند باعث می‌شود آن اتفاق راهبردی رخ دهد و ما الان آن را شاهد هستیم و نکته مهم که روی آن میخواهم تاکید کنم اینکه ما ابتدای مسیر هستیم و هنوز مثلا نتوانستیم تعاملات با کشور چین را به آن نقطه‌ای که مطلوب است برسانیم و این بعنوان هدف مهم در حال پیگیری است و سایر کشور‌ها از جمله عراق به عنوان یک کشور مهم که بیشترین تجارت ما هم با این کشور است به عنوان اهدافی است که دنبال می‌کنیم در این مسیر، چون در گزارش هم اشاره شد من این را باز کنم، بحث اصلاح اساس نامه سازمان.
تحولات بین الملل و ورود سرمایه به ایران
براتی معاون سازمان سرمایه گذاری و کمک‌های اقتصادی و فنی ایران با تاکید براین که تحولاتی که در یکسال گذشته اتفاق افتاد در جذب سرمایه گذاری در کشور موثر بوده گفت: تحولاتی که در فضای کلان بین المللی مشاهده می‌کنید مثل، عضویت دائم ایران در شانگ‌های و تعرفه‌های تحریمی اتحادیه اقتصادی اروپا علیه روسیه و ... موارد این چنینی هنوز آثارش را در فضای سرمایه گذاری و اقتصادی نشان نداده.
وی تاکید کرد: بخشی از آن‌ها خودش را نشان داده و بطور اخص من تحریم‌هایی که علیه روسیه توسط بلوک غرب و کشورهای غربی اعمال شده و اتفاق اخیر که اتفاق مهمی بوده که خرابکاری که در خطوط گازی روسیه به اروپا اتفاق افتاد همه این‌ها نشان دهنده این است که روسیه به سمت شرق باید متمایل شود.
براتی شرایط بین الملل را در تسریع ورود سرمایه گذاری خارجه به ویژه روی به ایران را قطعی دانست وگفت: در بین ایران و روسیه این فضا خیلی بازتر شده و من احتمال می‌دهم ما سال آینده اگر دوباره با هم صحبت کنیم وضعیت همکاری‌های ما خصوصا در لایه‌هایی مانند سرمایه گذاری با کشوری مانند روسیه خیلی وضعیت بهتری خواهد داشت.
اینکه ما بتوانیم این تحولات را خوب رصد کنیم و متناسب با این تحولاتی که حتما کشورما بازیگر مهمی در این تحولات خواهد بود بتوانیم تصمیمات مناسب اخذ کنیم، انتخابات درست در لایه سیاست‌های خارجی حتما خودش را در لایه فنی به معنای سرمایه گذاری خارجی نشان خواهد داد و ما در سازمان سرمایه گذاری به دنبال این هستیم.
براتی در باره اینکه چرا اساسنامه تا پایان شهریور به مجلس ارسال نشد گفت: زمان بندی اولیه به این صورت بود، اما به علت روند‌های معمول الان در کمیسیون امور عمومی دولت است و دارد پیگیری می‌شود، اساسنامه از سازمان ارسال شده، اما فرآیند‌ها مقداری زمانش طولانی‌تر شده آن چیزی که در اساسنامه انشاالله رخ خواهد داد شاید مهمترین تغییرش این است که به سازمان سرمایه گذاری این اجازه داده می‌شود که از حالت انفعالی به حالت فعالانه تبدیل شود و هدایت سرمایه گذاری را انجام دهد که الان این نیست.
اقدامات مناسب برای تسریع و تسهیل سرمایه گذاران خارجی
براتی در باره اینکه آیا این میزان سرمایه گذاری خارجی متناسب با جایگاه اقتصادی این است گفت: من معتقدم در پانزده سال گذشته به دلیل تغییرات محیطی که ایجاد شد ما رویکرد متناسب با این تغییرات را اخذ نکردیم لذا تعاملات عمیق اقتصادی با خارج محدود شد و این تغییر رویکرد به نظرم مقدمه این است که ما به نقطه‌ای که باید برسیم و حتما این باید افزایش یابد و حتما به نظرم این تغییر رویکرد می‌تواند تا حد خوبی این دغدغه را پوشش دهد، ما باید این را بدانیم که کشورهای همسو و همسایه ما هستند که حاضرند با ما در پذیرش ریسک یا خطرپذیری کنند در مقابله باتحریم‌ها و لذا باید روی این ما سرمایه گذاری کنیم روی این اهداف را تنظیم کنیم و ازطرفی زیرساخت‌های لازم، لوازمش را انجام دهیم یکی از مهمترین بحث‌ها این است که امنیت سرمایه گذاری را بتوانیم شکل دهیم بالاخره تصمیماتی که بعضا ایجاد ناامنی می‌کند خیلی می‌تواند برای ما ایجاد معضل کند.